Гадаадад магистр, докторын сэдэв, удирдагчаа сонгох нь: хувийн туршлага

Сургуулийн Facebook хуудсан дээр like дарчихсан чинь сүүлийн үед дандаа төгсөлттэй холбоотой гоё зураг оруулаад, мөн сүүлийн үед гадаадад магистр, докторын сэдвээ яаж сонгох вэ, хэнээр удирдуулах вэ та зөвлөөч гэсэн мессеж ирэх болсонтой холбогдуулан зарим хүмүүст хэрэг болж магадгүй юм гэж бодсоны үндсэн дээр өөрийн туршлагаа энд бас биччихдэг юм уу гэж бодлоо. Эдийн засаг, санхүүгээр магистр, докторт сурах гэж байгаа хүмүүст л сонирхолтой байх болов уу.

Манчестерийн их сургуулийн 3 арслантай хамт

Шинжлэх ухаан ба түүний нэг салбар нь болох эдийн засгийн ухаан

Хүн төрөлхтний оюуны охь болсон шинжлэх ухаан агшин хором бүрд хувьсан хөгжиж байдаг динамик шинжтэй учир түүнийг статик байдлаар ангилах нь төвөгтэй. Гэхдээ ерөнхийд нь математик-физикийн, нийгмийн, экологи-дэлхий судлалын болон амьд организмын шинжлэх ухаан хэмээн 4 ангилах нь түгээмэл. Сагсаар бол холбон тоглогч буюу эдгээрийг хооронд нь холбодог хэсэг бас бий (зураг 1). 

Зураг 1. Шинжлэх ухааны ангилал, холбоос болон зиндаа. Дугуйн хэмжээ нь одоо хэр том салбар буйг илэрхийлнэ. Эх үүсвэр: http://www.eigenfactor.org/

Авилга ялав

8 жилийн өмнө Англиас эргэн ирээд сургуулийн насны ганц хүүхдээ 115-р сургуульд нэг жил сургав. Тэндхийн цэцэрлэг, сургуулиар явчихсан учир монгол хэл сайн ойлгохгүй, мөн бусад шалтгаанаар дараа нь Хоббид өгөв. Хоёрдох хүүхэд маань сургуульд ороход нэлээд чардайж эхлээд, гуравдах нь сургуульд ороход МУИС-ийн цалингаар хувийн сургуулийн төлбөрийг нь дийлэхгүй болсон учир бүгдийг нь улсын сургуульд оруулав.

Монголыг хөгжүүлэх хүмүүс

Дэлхийн түвшинд гологдохооргүй мэдлэг боловсролтой, өндөр хөгжилтэй улсуудад ажиллахад тавигддаг өндөр босгыг даван гарах чадвартай мэргэжилтнүүдийн маань хэдэн хувь нь гадаадад байгаа бол? Эдгээр хүмүүс бидэнд илүү хэрэгтэй бөгөөд тэдэнгүйгээр Монгол улсын хөгжил, дэвшлийн тухай ярих нь утгагүй билээ.

Гүйцэт ашиглаж чадахгүй байгаа тэрхүү потенциалынхаа үнэлгээг хийхийг энд оролдоё. Алдаа мадаг өчнөөн байх нь мэдээж учир урьдчилан хүлцэл өчөөд, улам сайжруулахад маань уншигч та туслах байх хэмээн гүнээ найдаж байна.

Үнэн таныг чөлөөлнө

Одоогийн бүтцээрх шинжлэх ухааны салбаруудынх нь дагуу хуучин МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан нэгжүүдийн профессор багш нарын шинжлэх ухааны бүтээлийн талаарх судалгаа хийлээ. Түүвэр судалгаанд нийт 129 хүн хамрагдсан бөгөөд энэ нь МУИС-ийн нийт үндсэн багшийн 17%-ийг эзэлж байв.

Мэдээлэл хүсэх тухай

Монгол улсын эрхэм баялаг нь Оюу Толгойд бус оюунт толгойд бий билээ. Энэ хоёр нийлж байж л Д. Сүхбаатарын хэлснээр "Бидний улс эв саналаа нэгтгэн нийтийн хүчийг нийлүүлэн нэгэн зүг зориглон хөдөлвөөс бид үл хүрэх газар үгүй бөгөөд мэдэхгүй, чадахгүй зүйл үгүй болж, амжилтын манлайд хүрэхийг дан ганц бидний сэтгэлийн чин зориг мэднэ" болох бизээ.

Манай баг олон улсын хэмжээнд эрдэм шинжилгээний бүтээлээ хэвлүүлсэн Монгол хүмүүсийг илрүүлэн, эх нутагт нь эргүүлэн авч ирж Монгол хүүхдүүдэд хичээл заалгах зорилгоор нэгэн судалгааны ажил хийж байгаа болно. Эхний ээлжинд нийгмийн ухааны ишлэлийн индекстэй (SSCI) сэтгүүлд хуучин МУИС-ийн ЭЗС-ийн бүрэлдэхүүнд багтаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудаар бүтээлээ нийтлүүлсэн Монгол эрдэмтдийн судалгааг хийж байна.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Эдийн засгийн салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гарсан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Соната болон Монгол улсын дээд боловсролыг хөгжүүлэх 22.22 сая ам. долларын төсөл

2 долоо хоногийн өмнө 708 гишүүнтэй “МУИС-ийн багш нар” нэртэй, 4 захирал маань байдаг нууц группт (МУИС 773 үндсэн багштай) өмнө нь дэд захирал хийж байсан нэг профессор одоогийн 3 захирлын унаж байгаа машинууд болон автобусуудыг оноор нь жагсаагаад, автобаазаа шинэчлэх шаардлагатай байгаа талаар бичжээ. Машинууд нь миний хувьд бараг шинэ (2006, 2010 оны Соната), дээр нь одоогийн 4 захирлын зарим нь надаас хамаагүй залуу улс учир коммент хэсэг дээр нь 

Химиэр МУИС-д сурсан нь дээр үү, ШУТИС нь дээр үү? Химич, Академич Жадамбаатай хийсэн ярилцлага

Би олимпиадын хүүхэд биш юм чинь математикт нэг их сайн биш юм шиг байна аа, Химиэр сурдаг юм уу хэмээн учраа мэдэхгүй байгаа хүүхэддээ тус болчих санаатай дараах бяцхан ярилцлагуудыг авав. Зөвхөн Фейсбүүк найзууд нь харах тохиргоотой бичвэрийн коммент хэсэгт нь явагдсан энэ яриа бусад хүмүүст ч хэрэгтэй мэт санагдаад өөрийнх нь зөвшөөрөлтэй энд тавьлаа. 

Мөн математикийн шинжлэх ухааны өнөөгийн байдлын талаар Математикийн ухааны Төрийн шагналт Ч. Алтаннараас асууснаа мөн орууллаа.

Emerging Markets Finance & Trade сэтгүүлийн сүүлийн дугаарт

Emerging Markets Finance & Trade сэтгүүлийн сүүлийн дугаарт Турк эдийн засагчид, эдийн засгийн тэнхимүүдийн чансааг тайлагнасан нийтлэл гарчээ.

Emerging Markets буюу шинээр түрэн гарч ирж буй улсууд гэдэгт өндөр хөгжилтэй улсуудын түвшинд арай хүрээгүй, гэхдээ Монгол мэтийн хөгжиж буй улсуудаас илүү хөгжилтэй улсуудыг оруулдаг билээ.

Монгол анх удаагаа Review of Economics and Statistics-д нэрээ гаргав, Нийтлэлийн хайчилбар болон бусад улстай харьцуулвал

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Үйлдлийн шинжилгээний сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Нийгмийн ухааны математик арга зүй салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Статистик ба магадлалын салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Нийтийн удирдлага (public administration) салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Хүн амзүйн салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Бизнесийн салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Менежментийн салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан дахь Санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн салбарын сэтгүүлийн нэрс, ранк, нийтлүүлсэн монгол

Сэтгүүлийн эшлэлийн тайлан (Journal Citation Reports)-гийн 6 сарын 26-нд гаргасан хамгийн сүүлчийн дугаарыг МУИС-ийн IP хаягнаас 1 сар үзэх эрх нээгдсэн завшааныг ашиглан зарим салбарын сэтгүүлүүдийн нэр, ранкыг та бүхэнд толилуулж байна.  Эдгээр салбарт МУИС-ийн ЭЗС-д харъяалагдаж байсан болон эдийн засагтай холбоотой салбаруудыг оруулсан болно.

Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн буцаан олголтын талаарх бяцхан сурвалжлага, эргэцүүлэл

Буцаан олголт нь тайлант хугацаанд (2017 болон өмнөх онуудад) үндсэн ажлаас гадуур ажил хийж, суутганаар НДШ төлөгчдөд л хамаатай юм байна. Мөн ажиллагчийн өөрийнх нь ямар нэг сард төлсөн нийт НДШ нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээнээс (одоогоор 240 мянга) давсан байх ёстой (ажил олгогчийнх 11%, ажиллагч 10% төлдөг). Тэгэхээр үндсэн ажлаас гадуур ажил хийсэн хүний тухайн сард харгалзах, авч болох буцаан олголтын дээд хэмжээ нь 240 мянган төгрөг. Мэдээж энэ нь үндсэн ажлаас гадуурх ажлын тоо, тийнхүү ажилласан сараар үржигдэнэ. Тэгэхээр нэг дор биш хэд хэдэн газарт зэрэг ажилладаг хүмүүст ашигтай тогтолцоо гэсэн үг.

МУИС-ийн Эдийн засаг 94-т

Тилбургээс гаргадаг эдийн засгийн салбараарх их сургуулиудын чансааны жагсаалт тун сонирхолтой ажээ. МУИС Ази тивдээ топ 94, дэлхийд  675-д жагсчээ (дэлхийд нийтдээ 26 мянга гаруй, Азид 12 мянга гаруй, АНУ-д 2600 гаруй дээд боловсролын байгууллага бий гэсэн тооцоо байдаг). 

Араатан (predatory) хэвлэлийн компани гэж юу вэ?

Өчигдөрийн Өдрийн сонинд "Миний номын мэдлэг дэлхийн шинжлэх ухааны түвшинд хүрсэн" гарчигтай, Монгол улсын төрийн шагналт, гавъяат эмч, доктор, профессор хүний ярилцлага гарчээ. Хэвлэлийн Lambert хэвлэлийн компаниас түүний гурав дахь номыг хэвлэсэнтэй уг ярилцлага, гарчиг холбоотой ажээ. Энэхүү нийтлэлээр гадаадын хэвлэлийн компани бүхэн дэлхийд нэр хүндтэй гэсэн үг биш гэдгийг анхааруулахыг зорилоо.